meltem çekenTürkiye’de yükselen maliyetler nedeniyle tekstilden sonra ayakkabı sektörü de üretimini Mısır’a kaydırdı. Çin’den getirilen ürünler küçük işlemlerle menşei değiştirerek Türkiye’ye sokuluyor. Mısır’dan yapılan ithalat rekor seviyeye ulaştı.
Türkiye’de artan işçilik ve enerji maliyetleri, üreticileri yurtdışında alternatif arayışına yöneltti. Hazır giyim sektörünün ardından ayakkabı sanayicileri de üretimlerini Mısır’a kaydırmaya başladı. Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Berke İçten, yükselen maliyetler nedeniyle birçok firmanın Mısır’da üretim yaparak Türkiye’ye ihracat gerçekleştirdiğini belirtti.
Özellikle Çin’den alınan malzemelerin Mısır’da montajlanarak Türkiye’ye vergisiz sokulması sektörde büyük tartışma yarattı. İçten, bu yöntemle Mısır’ın Türkiye’ye ayakkabı ihracatının ocak ayında 12 kat arttığını açıkladı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2024 Ocak ayında Mısır’dan ayakkabı ithalatı yüzde 1223 artışla 794 bin dolara ulaşırken, Türkiye’nin Mısır’a ihracatı 361 bin dolarda kaldı.
MISIR TERCİH EDİLİYOR
Mısır’ın cazip hale gelmesinin en büyük nedenlerinden biri düşük işçilik maliyetleri. Türkiye’de işçilik ücretleri bin dolar seviyesindeyken, Mısır’da bu rakam 150 dolar civarında. Ayrıca Mısır’ın Avrupa Birliği, ABD ve Türkiye ile yaptığı Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA), yatırımcılara vergi avantajı sağlıyor.
Ancak Mısır’da da Çin’in devreye girdiğine dikkat çeken İçten, Çin’den getirilen saya ve tabanların Mısır’da montajlanarak menşei değiştirilmiş gibi gösterildiğini söyledi. Oysa menşe değişimi için sadece montaj değil, üretim sürecinin gerçekleşmesi gerekiyor.
Bu durumun haksız rekabet yarattığını belirten İçten, “Mısır’dan gelen ürünlere uygulanan ek gümrük vergisi yüzde 40’a çıkmasına rağmen, STA kapsamında bu ürünler yüzde 60-70 oranında vergiden muaf oluyor” dedi.
DÜZENLEME ŞART
Türk ayakkabı sanayicileri, Mısır üzerinden yapılan ithalatın önlenmesi için denetimlerin artırılmasını talep ediyor. Menşe değişimiyle ilgili sıkı kontroller yapılmazsa, sektörde ciddi kayıplar yaşanabileceği belirtiliyor. Yetkililer, bu uygulamaların önüne geçmek için Mısır’daki üretim tesislerinde yerinde inceleme yapılması gerektiğini vurguluyor.
Mısır, tekstil sektöründe olduğu gibi ayakkabı üretiminde de Türkiye için güçlü bir rakip haline geliyor. Önlem alınmadığı takdirde, önümüzdeki dönemde Mısır’dan ithalatın milyonlarca dolara ulaşması kaçınılmaz görünüyor.
